Sevgili Kemalle aramızda geçen bir Lollo (V 160) macerasından sonra, (Bunu Kemal anlatır nasıl olsa) bu lokoyu elime tutuşturdu. Sen bunu halledersin diye. İlk defa bir Marklin lokoyu iki ray DC sisteme ve DCC ye çevirmeye çalışacağım.
Lokomotifimiz Marklin 3388 modeli, tahminen 1990 ların üretimi ve bildiğim kadarıyla halen üretimi yok. Gerçeği Hollanda demiryollarında (NS) Motorpost adıyla posta taşımacılığında kullanılmış ve sonra kullanımdan kalkmış. Sağlam kalan birkaç adedi bakım treni olarak hala hizmette.
Evet bu çok güzel bir model. Gerçekten uğraşılmaya değer nadir bir lokomotif. İnternettende araştırdığımda başka bir üreticininde yaptığını görmedim.
Lokoyu yakından incelediğimde, ön boginin motordan tahrik almak için kullanıldığını görüyorum. Dört tekerlektede patinaj lastiği mevcut.
Arka bogi ve palet raylardan akım almakta kullanılıyor.
Lokoyu sökerek içini inceliyorum. Motor, dağıtım devresi ve analog kumanda kartı var. Loko pantograftan akım alabilecek şekilde düzenlenmiş. Kullanılan motor Marklinin DCM (Drum commutator motor) tipi 3 kutuplu AC motoru.
Karşımda çözmem gereken 4 konu var.
1. Arka boginin 2 ray DC olarak yeniden yapılandırılması.
2. Ön (sürücü) bogi tekerleklerinin raylardan elektriki izolasyonu.
3. Motorun DC motor ve 5 kutuplu olacak şekilde modifikasyonu. Ve Allahın izniyle bunları halledersek,
4. Dekoder takarak DCC ye çevrimi.
En önemli konu arka boginin çevrimi. Bu konu üzerinde arkadaşlarla da epey kafa yorduk. Başka bir bogiyi adapte etmeyi düşündük. Sıfırdan yeni bir bogi imal etmeyi konuştuk, ama hiçbiri fazla aklımıza yatmadı. Başka bogiyi adapte etmeye çalışsam temiz bir şey olmayacak. Yalıtımlı bir yeni bogi yaptırmaya kalksam, bunu yapacak sabırlı bir usta bulmak, dert anlatmak, üstelikte bir tane yapmasını istemek apayrı bir konu. Arka bogi masamın üzerinde bir aydan fazla süründü durdu.
Sonra aklıma birşey geldi. Bu sene Dortmund Fuardan bir dostumun Marklin vagonlarını çevirmek için tekerlek aldıydım...Bildiğiniz gibi bizim DC ve DCC de kullandığımız tekerlekler tek taraftan izolelidir. Halbuki bu tekerlekler çift taraftan izoleli, yani dingilin her iki tekerleklede elektriki bağlantısı yok. Bingo.... Ama tekerleklerden elimde yok. Hemen Stuttgartttaki Marklinci dostum Sacha ya yazdım. Bir hafta sonra tekerlekler geldi. (Arkadaşım Sacha Morandin çok iyi ve yardımsever birisi olup, Ebay üzerinden satışda yapmaktadır. Gözünüz kapalı alışveriş yapabilirsiniz)
Tekerlekleri orijinal bogiye monte ettim. Yalıtım parçaları çıkıntılı olduğu için tekerleklerin metal bogiye teması söz konusu değil. Tekerleklerden akım almak için Digirails tan temin ettiğim, vagon aydınlatmasında kullanılan akım alma paletlerini kullanacağım. Paletlerin bir tanesini bıçakla iki parçaya ayırdım, ve bu parçaları boginin altına sığacak büyüklükte kestiğim bir veroboard un üzerine lehimledim.
Arka boginin işi tamam. Bogiyi plastik dış parçalarıyla birlikte tekrar gövdeye monte ediyorum.
Sıra motor ve ön bogiye geldi. Artık işim daha kolay. Eski tip Marklin motorların DCC ye çevrimi için hazır kitler mevcut. Bunları hem Marklin hemde ESU muhtelif Marklin motorları için imal ediyor. Ben Marklin 60760 kitini kullanacağım, zira Sevgili dostum Serkanda zaten bir adet var. Bu kitin içinde 1 adet sabit magnetli stator, bir adet 5 kutuplu rotor, bir adet tamamen izole motor kapağı ve bir adet dijital dekoder mevcut. Mevcut üç kutuplu rotorlar yavaş hızlarda titreme yaptıkları için 5 kutuplu rotor AC olsun DC olsun DCC ye çevrimde hemen hemen şart gibi. Dekoderi maalesef kullanamayacağım. Marklin dekoderler Marklin protokolu ile çalışıyorlar. Marklin ve ESUEcos dışında başka kumandalarla çalışmıyor. Kemal MultiMaus kullandığı için başka dekoder takacağım. Aşağıdaki resimde solda motor blokunu, üstte sağda söktüğüm parçaları, altta sağda yeni takacağım parçaları görüyorsunuz.
Ön bogideki tekerlekler dişliler vasıtası ile motora bağlı. Dişliler tekerleklerle bütün olduğundan değiştirmem söz konusu değil. Sadece raydan izole etmek gerekli. Burada klasik yöntem tekerleklere oje sürmek. (Kemalde öyle dedi) Ben daha değişik bir şey denemek istiyorum. Elektronik devrelerin izolasyonunda kullandığım sıvı plastik var. Tekerlekleri onunla kaplayacağım.
Tekerleklere 24 saat ara ile iki kat olarak uyguluyorum.
Bundan sonra motorun yeni parçalarını takıp tekerlekleri tekrar monte ederek ön kısım montajını tamamlıyorum.
Motoru ve bogiyi yerine takmadan önce, dişlileri temizleyip yağlıyorum. Motoru boşta bir müddet iki yöne çalıştırarak test edeceğim.
Her iki yöne 15 er dakikalık çalıştırmada bir sorun göremedim. Artık yerine monte edebiliriz.
Yukarıdaki resimde ortada görülen devre kartı dağıtım kartı, sağdaki analog kumanda kartı. Analog kumanda kartını söküp atacağız. Bir saplama yapayım. Marklinin elektrik devrelerinin kalitesine ve montajın düzgünlüğüne hayran olmamak mümkün değil. Analog kumanda kartındaki yön değiştirme rölesinin markası Siemens. Sadece rölenin bugünkü fiyatı bile 6 Euro, oda bulursanız.
Analog kumanda kartını söküyorum ve bunun yerine hurdalığımda bulunan 8 pin soketli dekoder kartını takıyorum. Elektrik kablajını yapıyorum. En son olarakta dekoderi monte ediyorum. Lokonun içinde yer sorunu olmadığı için bir problem çıkmıyor.
Artık ilk test sürüşünü yapmaya hazırım. Ama bir problem var. Lokonun ışıklarını yakamıyorum bir türlü. Herşeyi tekrar kontrol ediyorum, sonuçta montajda bir hata yok, ama ışıklar yanmıyor....
Müracaat internet. Epey bir araştırmadan sonra bir Marklin forumundan öğreniyorumki, ışıkları yakabilmek için LEDlerin monte edildiği ön ve arkadaki minik devre kartlarını değiştirmek gerekiyor. Marklin dijital için yeni devre kartları üretmiş. Tabii bu kartlar hala varmı yokmu nasıl temin edilir bilemiyorum. Gene devreye Hollandalı bir Marklinci dost giriyor ve mevcut kartı nasıl modifiye edeceğimi gösteriyor.
Bu doğrultuda mevcut kartları modifiye ediyorum. Aşağıda solda eski hali, sağda yeni hali.
Herşey bitti, kapatabiliriz.
Test sürüşlerinde hiç bir problem gözlemlemedim, herşey normal görünüyor. Ufak bir video ekliyorum.
Saygı ve sevgilerimle
Can