Geçenlerde gerçekleştirdiğim Almanya seyahatimde gördüklerimi birkaç konu başlığında paylaşmaya çalışıyorum. Bu seyahat sırasında yakaladığım bir fırsat da bir model fuarını dolaşmak olmuştu.
Fuar'da görebilecekleriniz...Fuar ile ilgili fotografları yakında paylaşacağım ancak fuarda edinme fırsatını yakaladığım daha güzel bir konuyu, fuar ile ilgili diğer izlenimlerimle birlikte paylaşmak istiyorum.
Almanya, modelcilik ile her seviyeden ilgilenen çok sayıda insanın yaşadığı, tren işletmeciliğinin günlük hayatın bir parçası olduğu bir ülke. Öyle ki istasyonlarda yaşam ayrı bir boyut, bizlerin büyük diyebileceği bazı alışverişmerkezlerinin alanları ve içindeki dükkanlar Almanya'da bazı ufak sayılabilecek şehirlerin istasyonları ile benzer boyutlarda.
Yaşamın bir parçası...Bizde hayat özellikle birkaç büyük ilimizde, görmek için gidilen veya araba park ederek bir süre kalınan cazibe merkezleri yaratmaya göre şekillendirilmeye çalışılıyor. Orada ise hayat zaten bir parçası olan ulaşım ve taşımacılığın ki demiryolu taşımacılığının başından bu yana gelen 170küsur yıllık bir yaşam alışkanlığı olarak, basitçe durak diyebileceğimiz istasyonlardan şehre doğru akıyor.
Böyle olunca trenlerin gerçekleri ile de ilgilenen çok sayıda meraklı insan var. O kadar ki 70li, 80li yıllarda, yabancı bir ülkeye, ülkemize gelip, bizde kimsenin yapmadığı(en azından şu an ki kısıtlı bilgim dahilinde o yıllarda) geziler yapıp, fotograflar çekip, paylaşıp, kitap yapabiliyorlar. Bu konuda bizdeki çalışmaları da hiç sayamayız tabii ki ancak bilinirlik ve ilgi düzeyimiz olarak yakın bir noktada bile değiliz. Bu nedenle bu aşamada özellikle Ergin Tönük hocamızın çalışmalarını atlamamalıyız
http://e40003.me.metu.edu.tr/Fuar'da başka neler var...Fuar alanı, küçük büyük model/aksesuar üreticileri firmaların standları, irili ufaklı model kuluplerinin kurguları ve de azımsanmayacak adette satıcı ticari firmaların standlarından oluşuyordu. Tabii çok cazip gelebilecek ikinci el seçenekleri görülebildiği gibi zaten anlamsız fiyatlara satılan ürünlerin sözüm ona indirilmiş(!) veya gerçekten indirilmiş fiyatlarını birlikte görmek değişik bir durum. Ticaret heryerde koşullara göre farklı farklı yapılabiliyor. Bir satıcının kendisine gelen model dolu kutuya bir kaç yüz Euro verdikten sonra içindekileri teker teker bir kaç yüzer Eurodan satması gibi durumların oluşabildiği görüldüğünden alternatiflerin az olduğu çoğu noktada da olduğu gibi malın fiyatını talebin belirlediği gerçeğini unutmamak gerekiyor.
Neyse bu tip hoş olmayan durumlar veya ilginç indirimler ticaretle ilgilenenlerin konusu onların vicdanını ilgilendiriyor. Sizin açınızdan ihtiyacınız olan istediğiniz ürünleri, fuarlarda, ilgilenir, araştırırsanız çok uygun şartlarda bir şeyler edinme imkanınız var. 2-5 Euro aralığında bulabileceğiniz plastik veya metal ikinci el vagonlar olduğu gibi, fiyatları 240 Eurodan 95 Euroya indirilmiş veya 353Euro'dan 295Euroya indirilmiş sıfır lokomotifler, bildiğiniz tüm markaların çeşitli ancak sıfır ürünlerini %40-%60 arasında indirimlerle bulabiliyorsunuz.
Model Kulüpleri neler yapıyor...Farklı ürünleri birarada görebilmek bir yana, Model Kulubü veya Model Dostları denilen organizasyonların birlikte olup ortaya çıkarabildiklerinin boyutlarını görmek bence en önemli deneyim oldu. FREMO konusunda forumda daha önce çeşitli fotograflar paylaşmış, modüler kurgu yapmaya devam eden arkadaşlarımızın çalışmalarını zevkle izlemiştik ve izliyoruz.
Ancak, benim gezebildiğim nispeten küçük bir fuar olan bu organizasyona katılan kulupleri ve bunların organizasyonu ile içlerinde birlikte oluşturulabilen kurguların boyutlarını görünce FREMO'nun ne kadar ileri düzeyde olduğunu, bizim de kulüp olarak daha ne kadar başlangıcın başında veya daha doğrusu henüz bir yerde olmadığımızı algılayabiliyorsunuz.
Bu cümlemden detaylı ve oradaki modellerin seviyesinde ve hatta daha iyilerini yapan, yapmaya çalışan arkadaşlarımız lütfen alınmasın. Demek ve vurgulamak istediğim çok sayıda insanın birlikte olabilme ruhunu yakalayabilmesi görülmesi gereken en önemli konu. Yoksa fuarların, alabileceklerinizi çeşitlendirme ve daha uygun şartlarda alabilme dışında satın alma gücünüze etkisi yok, tabii bunu da yapabilmenin diğer maddi zorluklarını hepimiz biliyoruz.
Bu nedenlerle bu tip birlikteliklerin sonucunda ortaya çıkarılan kolektif eserler bunların ilgi çekici boyutlar ve detayları, ortak inşa yöntemleri gibi konular, yapan kişilerin birbirlerini tanıtan ve birlikte kazandıklarını, nasıl başardıklarını anlatan söylemleri bir fuarda izlenesi bence önemli konular.
Şaşırtıcı olan 1/G ölçeğinde çok ciddi çalışmaların, HO, HOm, TT, N ve Z gibi ölçeklerle birlikte tercih edilmiş olması. Büyüklük veya yer sorunu gibi bir sınırlamaya girmeden kulüpler çeşitli çalışmaları üyelerinin birlikte hareketleri ile yapabilmişler. Bu kurgulara ilişkin fotograf/filmleri yakında paylaşacağım.
Tabii bütün bunların 2008 baharından itibaren etkileri belirgin olarak görülmeye başlayan ve 2010 yılında çok daha ciddi sonuçlarını göreceğimiz ekonomik kriz ile şekillenen yeni dünya düzeninde nasıl gelişeceğini hep birlikte yaşayarak göreceğiz.
Karşıma çıkan ayyıldız...Gelelim kitabımıza, fuar alanında dolaşırken dikkatimi bir satıcının tezgahındaki ayyıldız çekti. Almanya'da tanıdık, yakın, aşina bir şeyler görmek, şaşırtıcı değil, her noktada bizden birşeylerle karşılaşabiliyorsunuz ancak model fuarı bu bizdenlerin içine çok girmiyordu. Gördüğüm ayyıldız, bir kitabın kapağında yer almıştı.
Benno Bickel, Karl-Wilhelm Koch ve Florian Schmidt tarafından hazırlanan kitap "Dampf Unterm Halbmond" - Hilal'in altında buhar adını taşıyor. Türkiye'deki buharlı tren işletmeciliğinin son yılları başlıklı kitap 113 sayfadan oluşuyor.
Güzel insanımız...Kitap Almanca ancak tüm resimlerin altında İngilizce açıklama verilmiş. Kitabın önsözünü özellikle paylaşmak istiyorum, insanımızın güzel özelliklerini ifade eden bu satırları imajın altına taşıyorum
Orijinal önsözde yer alan Türkçe ifadeler:
"Bu kitap en güzel ve en garip fakat güvenini yitirmemis bir memlekete ve bilhassa insanlarina karsi bir ask ilani olup;
-beklenilen yerde kilavuzluk yapan ve istenilen yerde buhar bulutlarini saliveren lokomotif makinistine,
-"yok" kelmesini tadil edip ziyaretimizi kabul eden ve bu yüzden kendi sefinden azar duyan ambar sefine,
- yemegini Alman ile bölüsen seyahat arkadasina,
- bildiyi yabanci dille bizlere Otel ve Istasyon yolunu tarif eden ve araba ile bizleri istenilen yere hiç bir menfaat beklemeden götüren eski Almanya iscisine
sükranlarimizi iletmelidir.
Bilhassa eski Almanya iscisinin hatirsinasligi ve Almanya "gut gut" laflari bizleri sasirtmis ve mahcup etmistir."
Kitabı satan kişi ile kısa bir sohbetimiz oldu, kendisinin de Türkiye'ye bolca ziyaret yaptığını buharlılara yetişememiş olmaktan üzüntü duyduğunu belirtti. Bize Türkçe "Teşekkürler" dediğinde karşılık "hayırlı işler" dediğimizde duyduğumuz "Danke Schon" zevkli bir anı noktaladı.
1987 basımı kitabın kapanış notu şu şekilde:
Kısaca TCDD'nin 1.1.1986 itibarıyla buharlı işletmeciliğine son vereceğini duyurması sonrasında, trenseverlere kalacak bir eser olarak hilal altında buharlı trenin son 10 yılının bir dökümantasyonu olarak bu kitabı hazırlamaya karar verdiklerini paylaşıyorlar.
Demiryollarımızı, lokomotiflerimizi, ülkemizin güzel yörelerini ve güzel insanını anlatan bu güzel emek için kendilerine teşekkür etmemiz gerekiyor.
Kitap, karşılaştıkları yardımsever makinistlerden ikisinin fotografı ile bitiyor.
Bu son sayfada kitapta yer alan fotografları çeken kişilerin adları verilmiş.
Röhr-Verlag yayınevi tarafından 1987 Krefeld baskısı olan kitaptaki diğer fotografları hem telif hakları hem de bulunabilirliği nedeniyle paylaşmıyorum. Bulunabilirlikten kastım, kitabı edinmek isterseniz, internette adıyla arama yaptığınızda bir kaç sitede uygun(iyi bir vagon) fiyata bulunabiliyor. İçindeki fotograflar ise
www.trainsofturkey.com sitesindeki aşağıdaki linkten Drehschiebe forumunda bulunabiliyor. Forumda kitaptaki kadar düzgün bir formatta olmasa da hemen bütün fotograflar tanıdık.
Diğer kaynaklarımız...Bu ve benzeri kitap ve kaynakları bizlerin farketmesinden çok çok önce derleyip listeleyen Jean-Patrick Charrey'in sitesinden isim isim ulaşabilir
http://www.trainsofturkey.com/w/pmwiki.php/Resources/Books#toc5 sayfasındaki listelerden yararlanabilirsiniz.
Fotograflar için ise yine aynı sitedeki
http://www.trainsofturkey.com/w/pmwiki.php/Resources/LinksDrehscheibe sayfasındaki linklerden yararlanabilirsiniz.
Ergin Tönük hocamızın geniş kapsamlı araştırmaları, gezileri, fotografları ve bilgileriyle donattığı sitesi
http://e40003.me.metu.edu.tr/Siz iyisi mi bir de buna bakın :
http://www.trainsofturkey.com/w/pmwiki.php/Resources.Resources