03-01 BASMANE GARI :
Basmane Gar’ ı Batı Anadolu’ da kurulan ikinci demiryolu hattı olan İzmir – Kasaba ( Turgutlu) Demiryolu Hattının başlangıç noktasıdır.
Basmane Garı, İzmir’i Anadolu’ ya bağlayan 12 tren hattına hizmet veren bir konumda bulunmaktadır.
Basmane Gar kompleksi içerisinde Gar Birimleri, personel büroları, yolcu gereksinmelerine cevap veren birimler (bekleme salonu, wc, büfe, bagaj vs), personel yatakhanesi, lojman gibi birimler bulunmaktadır.
İzmir Büyükşehir Belediyesine ait metro güzergahı Basmane Gar’ımızın kuzey bölümünün altından geçmekte ve burada Metro-Gar entegrasyonu sağlanmaktadır.
YAPIM TARİHİ : 4 Temmuz 1863 yılında İngiliz SCR Şirketi Hattın yapım imtiyazını Bab-ı ali’ den almayı başardılar.
MİMARI : Ünlü Fransız Mühendis - Mimar Eiffell
YAPININ MİMARİ TARZI ve TİPOLOJİSİ :
Basmane Gar yapıldığı dönem göze alındığında klasist mimarlık örneklerindendir. Simetrik, aksiyel ve yüksek orta bölümü dikkate alındığında önündeki meydana hükmeden plan şemasına sahiptir. Gar yapıları fonksiyonel olarak öncesi olmayan yapılar olmaları nedeniyle yapıldıkları dönemde var olan mimari eğilimler doğrultusunda, geçmişin beğeni kazanmış mimari eserlerini tekrarlayarak yapılmışlardır. Basmane Gar’ ı Fransızlar’ ın inşa etmiş olması nedeniyle1860 ‘ lı yıllarda bu ülkede var olan mimari yaklaşımların İzmir’ e yansıması olmuştur.
Basmane Gar’ı hem son durak, aynı zamanda da başlangıç Gar ‘ı olması nedeniyle plan şeması raylara dik konumu ile meydan ile peronlar arasında bir ayırıcıdır.
Oysa İngilizlerce inşa edilen Gar ve İstasyonların hemen hepsi örneğin Alsancak Gar Kompleksi yollara paralel, demiryolu yanı sıra konuşlanmıştır. Bu iki gar yerleşimi arasındaki en belirgin farktır.
Yapı dikdörtgen bir plan şemasına sahiptir. Orta bölümü üç katlı, yan bölümler iki katlı olup, orta bölüm dik çatılıdır.
YAPIM AŞAMALARI :
Gar binası 1926 sonrası TCDD ‘ nin kurulmasından sonra kapsamlı bir değişikliğe uğrayarak bugünkü cephe formuna dönüşmüştür.
Bina bugüne kadar pek çok onarım ve tadilar görmüştür.
Ancak son olarak Basmane Gar’a ait Röleve ve restorasyon projeleri hazırlatılarak 03.06.2005 tarih ve 606 Karar No ile İzmir I numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulundan gerekli Restorasyon müsaadesi alınmıştır.
Akabinde Binanın çatı yenilemesi, binanın dış cephe boyası, çatısı ve doğramaları yenilenmiştir. Ayrıca ilk orijinal haline uygun pencere kepenkleri yapılmıştır. İç mekan düzenlemeleri yapılmıştır.
Kurumsal Kimlik çalışmaları tamamlanmış olup, ayrıca dış cephe aydınlatması PHİLİPS Ege Bölge Müdürlüğüne yaptırılmıştır. .
2. HİZMETE AÇILIŞ TARİHİ : 18. EKİM.1865