Merhaba...
Öncelikle Oğuz beyin konusunu yeterinden fazla bölüp ayıp ederek burada yeni konu açma gereği duydum.Okan benden rica ettiği birşey şey vardı.Elimden geldiğince yardımcı olayım.Öncelikle şunu hatırlatayım.Bunu yine tartıştığımız diğer konu başlığı altında da belirtmiştim.TR de gerek demiryolu yapımında gerekse Loko tedariki konusunda Almanların yadsınamaz bir katkısı olduğu gerçeği var.Üstelik bu işin hobi/modelcilik kısmıda büyük ölçüde Almanların sayesinde geliştiğinden,Türk lokolarının modellerinin yapılmamasından dolayı ancak Alman veya diğer ülke lokolarından Türk lokosu yaratma seçeneği kaldığından arkadaşlarımız herhangibir Türk lokosu gördüğünde ya bu Br kaç oluyor diye soruyor.Yok böyle birşey.Diğer konu başlığı altında verdiğim örnekleri burda da çoğaltmak mümkün.Okan Br55 demişti önce oradan başlayalım.Br55 ler KPEV G8 ve G8,1 tipi lokolarıdır.Daima D dingil dizilimine (teker düzenlemesine göre 0-8-0) sahiptir.Aksini kesinlikle göremezsiniz.Bu lokoların aşağı yukarı 90-100 yıllık tarihleri olduğundan günümüze sağlam kalan numunesi çok azdır.Bu makinelerin TR de 1:1 aynısı yoktu.Benzerleri vardı.Örnek vermek gerekirse şu an Piko,Fleischmann gibi markalarda gördüğünüz Almanya da bir kaç soğuk olarak korunan Br55 G8,1 lokolarıymış.Hatta bunlardan 2 tanesi TR ye gelmiş 44101 ve 44102 olarak kullanılmışlar ancak çok evvelce Iskat edilmişler.Kitapta da zaten resmine rastlayamadım.Ancak daha önceki döneme (CFOA ya) ait bir resmini buldum benzerinin.Onuda gönderiyorum.Özellikle Türk G8 lokoları ile kıyas edildiğinde markizlerinin,kazanlarının farklılığı bariz biçimde belli olmakta.Aşağıda Türk G8 lerine en iyi örnek kabul edilebilecek lokolardan birisi olan 44071 makinenin Burdur plaktorna üzerinde çekilmiş fotosunu gönderiyorum (benim albümümden).Gerek sendeki Piko Br55 gerekse Fleischmann Br55 leri (veya Almanya daki soğuk korunan Br55 lerle) karşılaştırdığınız farkı görürsünüz.Br56 için gerekli farkları öteki konu başlığı altında 45030 makinenin üzerinde çizerek göstermiştim.Aslında Br56 lar gerek dönem,gerek 1D dingil dizimleri ve inşaa tarzları ve gerekse üretildikleri hizmet amacı bakımından aynı loko lar.Ancak bu loko lar TR ye özel üretiliyor.Dolayısıyla Br56 veya başka bir şekilde kabul edilmiyor Alman evsafında bizim 45000 lik lokolarımız.Çünkü TR den başka yerde yok.Fazla detaya düşkün olmayan loko kesip biçmeyi göze alamayan arkadaşlar/abilerimiz herhangibir Br56 nın üzerine TCDD plaketi,ay yıldız yapıştırıp ben yaptım oldu diyebilirler elbette.Ama gördüğünüz gibi başka bir makineden (modelleme için) de 1:1 Türk 45000 liği olarak orataya çıkarmak çok zahmetli olsa da mümkün.Gelelim Br57 ye.... Nasıl Br55 ler D (0-8-0),Br56 lar 1D (2-8-0) ise bu lokolarda E (0-10-0) dingil dizilimine sahiptir.Aksi örneğini görmek mümkün değil.Br55 ler nasıl KPEV G8 lokolarının devamıysa Br57 lerde KPEV G10 lokolarının devamıdır.Bu lokolardan ilk önce 6 tane gelmiş Osmanlı döneminde.Baya beğenilmişler.Daha sonra Anadolu demiryolu (CFOA) da sipariş vermiş.Ardından bu hatlar millileştirilince NOHAB firması tarafından da 18 adet temin edilmiş.İlk 6 loko (bunlar milleştirilince 55019 dan 55024 e kadar no. landırılmış) hangi firma tarafından hangi tarihte üretilmiş bilinmiyor.1911-13 yılları arasında Borsig tarafından üretildikleri 1918 de TR ye geldikleri sanılıyor.Bu 6 loko dan günümüzde sağlam kalmış 2 örnekten birisi olan (ve albümümden bir turist treni sırasında Sandıklı da çekilmiş fotosunu gönderdiğim) şu an Rahmi KOÇ müzesinde sergilenen 55022 makine de bu gruba dahildir.Bu 6 lokonun markizleri dikkat edin daha farklı daha bombelidir.Ve aynı şekilde domlarında farklılıklar görülebilir.(Korunan diğer örnek olan Edirne trakya üni. si kampüsünde sergilenen 55020 loko da 1 dom 2 kumluk var mesela.55022 gibi 1 dom 1 kumluk değil).İşin daha ilginci 55022 makinenin ocağının altında bir kazan plaketi dikkatimi çekti.1906 yılına ait tarih vardı.Oysa Alman sanaii 1910 öncesi bu tarz üretim yapmamış.Muhtemelen bu lokoya gelmeden önce başka tip bir loko nun kazanı transfer edildi.En kuvvetli ihtimal o.Hurda scanner ile bu kadar yapabildim ancak aşağıda 44000 lik,45000 lik ve 55000 lik lokoların hangisinin hangi firma tarafından hangi seri no.sı ve hangi yılda üretildiklerini,TCDD ye geçmeden önce diğer demiryolu işletmelerinde hangi no. ile çalıştığı listeyi gönderiyorum.
Umarım biraz olsun yardımcı olabilmişimdir.Eğer başka merak edilen varsa cevaplayabilirim.
Saygılar
Jimmy Cem